
Salih Agir Qoserî: Edebiyata Kurdî ya li Ewropayê li ser sirgûniyê hatiye afirandin, ne li ser diyasporayê
19.10.2025Pêşengê şaîrê edebiyata Kurdî ya modern Arjen Arî, di 13’emîn salvegera mirina xwe de hate bîranîn
Yek ji navên herî girîng ên edebiyata kurdî ya modern Arjen Arî, di 13’emîn salvegera mirina xwe de li ser gora xwe ya li Goristana Yenîkoyê ya Amedê hate bibîranîn. Di merasîma bibîranînê de malbata Arî, hevalên wî, gelek nivîskar û şaîrên kurd amade bûn. Beşdaran qurnefîl danîn ser gora Arî û helbestên wî û beşdarîyên wî yên ji edebiyatê re bibîr anîn.
“Arjen Arî, di çiyayên xwe û helbestên xwe de dijî”
Di bibîranînê de Armanc Dayan axivî û bal kişand ser ku mîrata Arjen Arî di edebiyata kurdî de hîn zindî ye:
“13 sal berê Arjen Arî barê xwe hilda û ji nav me veqetiya lê bi helbestên xwe hîn di nav me de ye. Li gorî min Arjen Arî neçû, di çiyayên xwe de, di welatê xwe de, di pişt helbestên xwe de dijî.”
Şaîr Berken Bereh jî Arjen Arî wekî “prensekî modern” bi nav kir:
“Ew tenê şaîr nebû; bi awayê jiyana xwe, cil û bergên xwe, bi kevneşopiyên xwe li welatê xwe mîna prensekî jiya. Çiyayên me bûn Arjen, Arjen bû çiyayên me. Li pişt wî gelek ciwan bi şopa wî dimeşin.”
“Çiyayekî bi rûyê spî bû”
Xwişka Arjen Arî Nejla Arî, hestên xwe bi van gotinan anî ziman:
“Ew tenê birayê min nebû. Ku helbestên wî ji aliyê nifşên ciwan ve têne xwendin û parvekirin em kêfxweş dike.”
Endamê Lijneya Rêveber a PEN’a Kurd Ömer Fidan jî Arjen Arî di helbesta kurdî de wekî “çiyayekî bi rûyê spî” bi nav kir:
“Di hevpeyvînekê de gotibû ‘Gava qelemê digirim ez çiya çiya digerim’. Arjen Arî hem di helbestên xwe de hem jî di giyanê xwe de şaîrê çiyayên spî bû.”
Di edebiyata Kurdî de şopên mayînde hişta
Arjen Arî di sala 1949’an de ji dayik bûye û wekî “yek ji pêşengên helbesta kurdî ya modern” tê qebûlkirin. Di berhemên xwe de xweza, azadî, evîn û nasnameya gelê xwe mijar kiriye, Arjen Arî bi beşdarîya xwe ya ji bo forma helbesta modern a zimanê kurdî di dîroka edebiyatê de cihê taybet digire.
Wekî her sal, îsal jî evîndarên wî bi helbestên wî re careke din hatin cem hev.
“Arjen Arî, ne tenê şaîr e; dengê nifşekê ye, bîra gelekî ye.”






