Orta Anadolu’nun Kürt köylerinden biri olan İnler(Mikaîla), geçmişten günümüze taşınan zengin kültürel mirasıyla dikkat çekiyor. Bîrnebûn Dergisi yazarlarından Fikret Yıldız (Dr. Mîkaîlî), çocukluğunda tanık olduğu gelenekleri ve unutulmaya yüz tutmuş köy adetlerini Şoperêç için anlattı. Onun hafızasında yer eden bu sözlü kültür parçaları, hem Kürtlerin hem de Anadolu’nun ortak tarihine ışık tutuyor.

Beran Berdan töreni

Köyde en önemli geleneklerden biri Beran bardın töreniydi. Sonbaharda sürüden ayrılan koçlar köy meydanında kırmızıya boyanır, zil ve çanlarla süslenirdi. Çobanlar sürülerini meydana getirir, köylüler yemekler hazırlar ve bu buluşma bir şenlik havasında geçerdi. Koçlar yeniden koyunların arasına katılır, bereketli bir yılın başlangıcı kutlanırdı.

Buka Baranê: Yağmur Gelini

Yağmursuz geçen yıllarda köyde Buka Baranê (Yağmur Gelini) ritüeli yapılırdı. Çocuklar süpürgeyi gelin gibi süsler, ev ev dolaşarak yiyecek toplardı. Bu gelenek, yağmurun ve bereketin köye gelmesi için yapılan sembolik bir çağrıydı.

Heftumal ve Newroz

Köy halkı, Newroz döneminde Heftumal geleneğini sürdürürdü. Yedi farklı yemekten oluşan sofralar hazırlanır, baharın gelişi böyle kutlanırdı. Çocuklar, köyde açan bılbıze (newroz çiçeği) toplar, şenlikler yapılırdı.

Hıdırellez ve bahar kutlamaları

Mayıs aylarında köylüler kıra çıkar, kuzular kesilir, halaylar çekilir, oyunlar oynanırdı. Hıdırellez her yıl mutlaka kutlanır, köy meydanı bir şenlik alanına dönüşürdü.

İnançlar, korkular ve koruyucular

Köyde yaşayanların gündelik hayatında cadı hikâyeleri, nazar boncuğu, koruyucu ruhlar ve efsaneler önemli bir yer tutardı.

Altın boynuzlu yılanı bulan kişinin zengin olacağına inanılırdı.

Uyurken üzerine çöken ağırlığa Kawus denirdi.

Ateş kutsal kabul edilir, üzerine işemenin günah olduğuna inanılırdı.

Kadınların saçları duvarların deliklerine saklanır, cinlerden korunmak için külün üzerinden geçilmezdi.

Köy yaşamında saygı ve adetler

Çocuklara küçük yaşta büyüklere saygı öğretilirdi. Büyüklerin yanında ayak ayak üstüne atılmaz, onların konuşması beklenirdi. Yemek sofralarında önce misafir veya en yaşlı kişi yemeğe başlardı. Bu kurallar, köy yaşamının görünmez yasalarıydı.

Anadolu’nun Kürt köylerinden kültürel hafıza

İnler köyünden aktarılan bu gelenekler, yalnızca bir folklor ürünü değil; aynı zamanda Orta Anadolu Kürtlerinin kültürel hafızasıdır. Ritüeller, oyunlar, inançlar ve efsaneler zamanla unutulsa da, sözlü tarih sayesinde bugün hâlâ yaşatılabiliyor.

Bu anlatılar, Kürtlerin Anadolu’da varlığını, günlük yaşamını ve toplumsal değerlerini görünür kılıyor.

📌 Daha fazla Kürt kültürü ve sözlü tarih içerikleri için Şoperêç’in arşivine göz atabilirsiniz.