Gundê Mikaîla, yek ji gundên Kurdan Anatolyaya Navîn, bi mîrateya xwe ya çandî ya dewlemend ku ji paşerojê heta îro hatiye veguhastin balê dikişîne. Nivîskarê kovara Bîrnebûnê Fikret Yıldız (Dr. Mîkaîlî), kevneşopiyên ku di zarokatiya xwe de dîtine û adeta gundî yên ku ber bi jibîrkirinê ve diçin ji bo Şoperêçê vegot. Ev perçeyên çanda devkî yên di bîra wî de mane, hem dîroka Kurdan hem jî dîroka hevpar a Anatolyayê ronî dikin.

Merasîme Beran Berdanê

Yek ji kevneşopiyên herî girîng ên gund merasîme Beran Berdanê bû. Di payîzê de beranên ji keriyê veqetiyabûn li qada gund bi rengê sor dihatin boyaxkirin, zengil û çeqilmast bi wan ve dihatin girêdan. Şivan keriyên xwe dianîn qadê, gundî xwarin amade dikirin û ev hevdîtin bi coşeke şahînetê derbas dibû. Beran dîsa di nav pez de dihatin berdan û destpêka saleke bi bereket dihat pîrozkirin. 

Buka Baranê

Di salên ku baran nebariya de, li gundê Buka Baranê dihat kirin. Zarokan supurge wekî bûkê dixemilandin, mal bi mal digeriyan û xwarin kom dikirin. Ev kevneşopî, ji bo vexwendina baranê û bereketê bangeke sembolîk bû. 

Heftumal û Newroz

Xelkê gundî di dema Newrozê de kevneşopiya Heftumalê domandiye. Sofrayên ji heft xwarinên cuda dihatin amadekirin û hatina biharê bi vî awayî dihat pîrozkirin. Zarokan li gund gulên bılbızê (çîçeqa newrozê) kom dikirin, şahî dihatin kirin. 

Xidirilêzê û pîrozbahiyên biharê

Di meha gulanê de gundî diçûn derve, berx dihatin serjêkirin, govend dihatin gerandin û lîstik dihatin lîstin. Xidirilêzê her sal bi dilsozî dihat pîrozkirin, qada gundê dihat veguherandin qadeke şahînetê. 

Bawerî, tirs û parêzvan

Di jiyana rojane ya gundiyan de çîrokên pîrik/pîrevok, morîye çavên(nezar), giyanên parêzvan û efsane cihên girîng digirtin. Bawerî hebû ku kesê Mehre qoçzerînî bibîne wê dewlemend bibe. Giraniya ku dema xewê li ser kesî dadiket wekî Kawus dihat binavkirin. Agir wekî pîroz dihat qebûlkirin û mîzkirina li ser wî wekî guneh dihat dîtin. Porê jinan di qulên dîwaran de dihatin veşartin, ji bo parastina ji cînan xwelî ne dihat derbaskirin. 

Rêz û adeta jiyana gund

Ji zarokatiya biçûk ve hurmetkirina mezinan dihat fêrkirin. Li ber mezinan ling li ser lingê ne dihat danîn, gotina wan dihat bendekirin. Li ser sifreya xwarinê berî her kesî mêvan an jî kesê herî kal dest bi xwarinê dikir. Ev qaîde, qanûnên nedîtî yên jiyana gund bûn. 

Bîra çandî ya gundê Kurdan Anatolyayê Navîn

Ev kevneşopiyên ji gundê Mikaîla hatine veguhastin, ne tenê berhemên folklorîk in; di heman demê de bîra çandî ya Kurdên Anatolyaya Navîn in. Rîtuel, lîstik, bawerî û efsaneyên ku bi demê re hatine jibîrkirin, bi saya dîroka devkî îro jî têne jiyandin. Ev çîrok, hebûna Kurdan li Anatolyayê, jiyana wan a rojane û nirxên civakî diyar dikin. 

📌 Ji bo naverokên zêdetir ên çanda Kurdî û dîroka devkî, hûn dikarin arşîva Şoperêçê binêrin.