Hunermendê ji Batmanê Erdal Kaya, yek ji pêşengên şanoya Kurdî û stand-upê ye. Kaya ku bi salan li ser şanoyê xebitiye, di van salên dawî de bi pêşandanên stand-upê yên bi Kurdî balê dikişîne. Bi pêşandanên xwe yên bi navên “Vik û Vala” û “Zikopişto” li Kurdistanê û Ewropayê derdikeve ser dikê û mîzaha xwe bi çîrokên çanda xwe re tevlihev dike.

Rêwîtiya bi şanoyê dest pê kir

Kaya di temenê biçûk de li Sînemaya Yilmaz Guney a Batmanê bi şanoyê dest pê kir. Di salên zanîngehê de li ser dika şanoya Tirkî lîstikvanî kir, paşê vegeriya Batmanê û di nav saziyên wekî Yeni Sahne, Ritüel, Tov, Araf, ŞanoAr û Diwan Akademiyê de şanoyê domand. Di vê pêvajoyê de wî derfet dît ku bi zimanê xwe, yanî bi Kurdî, şanoyê bike.

Derbasbûna stand-upê

Kaya dibêje ku fikra stand-upê demeke dirêj di hişê wî de bûye. Bi birayê xwe û hevalekî xwe yê nêzîk Renas re dest bi afirandina skeçan kir. Piştre derket ser dikê û yekem pêşandana xwe ya bi navê “Vik û Vala” lîst. Piştî vê pêşandanê ku nêzî du salan hat lîstin, niha bi “Zikopişto” li hemberî temaşevanan derdikeve.

“Ji Torontayê heta Almanyayê, ji Kurdistanê heta bajarên cuda, min li gelek cihan derket ser dikê. Eleqeya temaşevanan pir xweş bû. Ji bo min girîng bû ku stand-upa Kurdî normal bibe.”

Hêza mîzaha Kurdî

Li gorî Kaya, mîzaha Kurdî ji jiyana rojane ya Kurdan xwedî digire:  

“Ez ne tenê jiyana xwe, jiyana Kurdan jî vedibêjim. Daweta me, şîna me, sifreya me… Çiqasî naskirî be, ewqasî kêfê dide. Temaşevan xwe li ser dikê dibîne.”

Kaya tekez dike ku stand-up ne tenê ji henekan pêk tê, armanca wî ew e ku hunera Kurdî û zimanê Kurdî di her qadê de normal bibe:  

“Em zehmetiyê dikişînin, lê bila yên piştî me zehmetî nekişînin. Li cîhanê stand-upa Kurdî heye û ev normal e.”

Domandina li hemberî astengan

Kaya dibêje ku carinan di dîtina salona şanoyê de astengî derketine, lê wî rêyên alternatîf dîtine û bi Kurdî derketiye ser dikê:  

“Carinan salon nedan me. Dibe ku ji ber Kurdîbûna wê bû… Lê min dev jê berneda. Me alternatîf dît, em bi temaşevanên xwe re li cihekî din civiyan.”

Medyaya civakî û nifşê nû

Erdal Kaya ku mamostetî hişt û bi temamî berê xwe da şano û stand-upê, medyaya civakî jî bi awayekî çalak bikar tîne. Skeçên xwe û beşên ji pêşandanên xwe li vir parve dike. Ew bawer dike ku medyaya civakî ji bo gihandina temaşevanên Kurd û zêdekirina xuyabûna hunerê qadeke girîng e.

“Temaşevanên Kurd karê bi kalîte heq dikin”

Kaya dibêje ku tenê bi Kurdî axaftin têrê nake, divê di heman demê de naverokeke bi kalîte jî were pêşkêşkirin:  

“Kurd pir jîr in, mîzahê pir baş fam dikin. Ew karên bi kalîte heq dikin. Ji ber vê yekê dema ez derdikevim ser dikê, divê tiştekî têr û tije pêşkêş bikim.”

Pêşeroj û hêvî

Kaya ji bo pêşketina stand-upa Kurdî hêvîdar e û bawer dike ku huner dê bi ziman re bi hev re mezin bibe: 

“Kurdî ji bo hunerê bes e. Şanoya Kurdî, stand-upa Kurdî, divê ev hemû ji bo me tiştekî xwezayî bin. Derdê min ev e ku ev ziman û huner li her derê bibe tiştekî normal.”