Kürtlerde sözlü kültür, tarih boyunca duyguların, acıların, sevinçlerin ve toplumsal hafızanın taşıyıcısı olmuştur.
Yaşanmış olaylar, aşklar, kayıplar, genellikle şarkılar, ağıtlar ve destanlarla dile getirilmiş; bu eserler nesilden nesile hafızayla, sesle ve sözle aktarılmıştır.

Sözlü kültürün taşıdığı acı: Cemal’in ardından

Bu kadim geleneğin son örneklerinden biri de, kısa süre önce oğlu Cemal’i kalp krizi sonucu kaybeden Elif Ergin’in yaktığı ağıttır.
“Oğul oğul Cemal oğul” sözleriyle başlayan bu içli ağıt, bir annenin en büyük acısını, sözlere ve ezgiye dökme çabasıdır.

Ağıt, sadece bir yas değil; bir direniştir, bir anmadır, bir hatırlamadır.

Kürt ağıt geleneği nedir?

Kürt halk müziğinde ağıtlar (stranên şîn), özellikle ölüm, kayıp, göç gibi büyük travmalar karşısında duygusal bir ifade biçimi olarak öne çıkar.
Ağıtlar genellikle:

👣 Gerçek yaşanmışlıklara dayanır

🎙️ Sözlü olarak aktarılır

🎼 Bireysel acının toplumsal hafızaya dönüşmesini sağlar

🌱 Kimlik, aidiyet ve kültürel belleği canlı tutar

Elif Ergin’in ağıdı da tam olarak bu mirasın bir parçası olarak sözlü kültür içinde yerini almıştır.

Kalpten kalbe akan bir çığlık

Cemal’in ani vefatı sonrasında yüreği dağlanan Elif Ergin’in ağıdı, hem bir annenin feryadı hem de Kürt halkının acılarını taşıyan ortak bir ezgi hâline geldi.

“Oğul, oğul Cemal oğul…”
Bu sözlerde bir annenin çaresizliği, kabullenemeyişi ve derin özlemi var.

Bu ağıt, sadece Cemal’in hatırasını değil, aynı zamanda Kürt kültüründe kaybın nasıl işlendiğini, yasın nasıl dile geldiğini de gösteriyor.

Sözlü kültürün geleceğe taşınması

Bu tür ağıtların kayıt altına alınması, sadece bireysel bir hikâyeyi belgelemek değil; bir halkın sözlü hafızasını yaşatmak anlamına geliyor. “Oğul oğul Cemal oğul” sözleriyle başlayan bu ağıt, sadece bir annenin değil, bir halkın ortak sesidir. Elif Ergin’in yüreğinden yükselen bu ağıt da unutulmamak üzere hafızalara kazınıyor.