Celikan Aşireti, Orta Anadolu’ya yerleşmiş Kürt aşiretlerinden biridir.
Aşiretin yüzyıllara yayılan göç serüveni, yalnızca bir yer değiştirme değil, bir halkın varoluş mücadelesinin, direncinin ve kimlik arayışının hikâyesidir.

İlk Göç: Botan’dan Şêxan’a

Celikanların ilk göçü, o dönem Botan Mirliğine bağlı Şêxan bölgesinden başlar.
Mirliğin dağılmasıyla birlikte kuzeye doğru hareket eden aşiret, Hasankeyf Mirliğine yerleşir.
Ancak bu mirlik de dağılınca Celikanlar üç farklı rotaya dağılır:

Bir grup Doğubayazıt ve İran sınırına,

Bir grup Adıyaman’ın Çelikhan ilçesine,

Diğer bir grup ise Şêxan bölgesine geri döner.

Sürgün ve Osmanlı’nın iskân politikaları

Bu süreçte aşiret, Osmanlı Devleti’nin iskan ve tehcir politikalarına maruz kalır.
Celikanlar, Rakka Çölü’ne sürülür. Ancak burada Arap aşiretleriyle yaşanan uyumsuzluk, onları yeni bir göçe zorlar.
Bu kez rotaları Amik Ovası olur. Fakat bölge, hayvancılık için elverişli değildir.

Bağdat seferi ve Sivas-Gürün bağlantısı

Celikanlar, Osmanlı’nın Bağdat Seferi’ne destek verir.
Bunun karşılığında, Sivas’ın Gürün ilçesi yakınlarında yaylak olarak kullanabilecekleri bir alan kendilerine hediye edilir.
Yayla-kışla düzeniyle, yazları Gürün’de, kışları Amik Ovası’nda yaşamlarını sürdürürler.

Ancak diğer aşiretlerle yaşanan anlaşmazlıklar üzerine, Osmanlı padişahı bir ferman çıkarır:

Artık hiç kimse göç edemeyecek, herkes olduğu yerde kalacak.

Orta Anadolu’ya yerleşim: Kulu’nun köyleri

Bu fermandan sonra hayvancılığı sürdürebilmek isteyen Celikanlar, Orta Anadolu’ya yönelir.
Uzun süren yer arayışının ardından, 1800’lü yıllardan itibaren Konya’nın Kulu ilçesi çevresinde birkaç köy kurarlar.
Bugün de bu köylerde Celikan aşiretinin izleri hâlâ yaşamaktadır.

Aşiretin hafızası: Muzaffer Özgür’ün aktarımı

Yeşilyurt köyünden, aynı zamanda Bîrnebûn Dergisi yazarlarından Muzaffer Özgür, Celikan Aşireti’nin bu uzun yolculuğunu Şoperêç için detaylarıyla anlattı.
Özgür, bu göçü sadece bir yer değiştirme olarak değil, kültürel ve sosyolojik bir dönüşüm olarak değerlendiriyor.

Celikan Aşireti’nin Göç Rotaları (Özet):

• Şêxan (Botan Mirliği)
• Hasankeyf Mirliği
• Doğubayazıt – İran hattı
• Adıyaman – Çelikhan
• Rakka Çölü – Amik Ovası
• Sivas – Gürün Yaylası
• Konya – Kulu ve çevresi

Göçle kurulan kimlik, hafızada yaşayan bir tarih

Celikan Aşireti’nin göç hikâyesi, sadece coğrafi bir serüven değil, bir halkın hayatta kalma ve köklerini koruma mücadelesidir.
Osmanlı’nın politikaları, savaşlar, çatışmalar ve iklim koşulları bu yolculuğu şekillendirmiştir.

Bugün Orta Anadolu’nun kimi köylerinde bu göçün izleri dil, kültür, gelenek ve yaşam tarzı olarak varlığını sürdürüyor.

Celikanlar gibi aşiretlerin tarihini bilmek, sadece geçmişi değil, bugünü ve geleceği de anlamamıza yardımcı olur.