Deq, Mezopotamya’da yüzyıllardır varlığını sürdüren geleneksel bir dövme kültürü. Özellikle el, kol ve yüz gibi vücudun belirli bölgelerine yapılan bu dövmeler, sadece estetik değil; aynı zamanda inanç, aidiyet ve toplumsal kimlik göstergesi olarak da kullanılmış. Her toplumun kendi inanç sistemine göre şekillenen Deq dövmeleri, geçmişten günümüze kültürel bir miras olarak taşınıyor.

Mezopotamya’dan günümüze Deq geleneği

Bir zamanlar Mezopotamya’nın her köyünde, her kadının ve erkeğin bedeninde görülebilen Deq dövmeleri, bugün ne yazık ki kırsal bölgelerde ve yaşlı bireylerde rastlanan nadir bir gelenek haline geldi. Ancak bu eşsiz kültür, bazı isimler sayesinde yeniden görünür olmaya başlıyor.

Fatma Temel: Mardin’den Sur’a uzanan dövme yolculuğu

Mardinli dövmeci Fatma Temel, geleneksel Deq sanatını yaşatmak için Diyarbakır’ın tarihi kalbi olan Sur içinde küçük ama anlamlı bir dükkan açtı. Bu dükkânda, hem kendi köklerine hem de Mezopotamya’nın derin tarihine sahip çıkan Temel, Deq kültürünü geleceğe taşımak için çalışıyor.

“Deq kültürünün kaybolmaması için çalışıyorum” diyen Fatma Temel, bu sanatı sadece bir dövme değil, bir hafıza, kimlik ve direniş biçimi olarak görüyor.

Gençler arasında yeniden ilgi gören bir gelenek

Deq dövmeleri, günümüzde daha çok yaşlı bireylerde görülse de, özellikle son yıllarda genç kuşak arasında da yeniden ilgi görmeye başladı. Fatma Temel, gençlerin bu geleneğe olan merakını, kültürel bir yeniden uyanışın işareti olarak değerlendiriyor.

Deq dövmesinin anlamı nedir?

Deq dövmeleri genellikle: Koruyucu tılsımlar, Aile ve aşiret sembolleri, Doğurganlık, güç ve kutsallık işaretleri olarak tasarlanır.

Bu dövmeler çoğu zaman bir kabile dili, bir sessiz anlatım biçimi olarak kullanılmıştır. Fatma Temel, bu sembollerin anlamlarını da araştırarak dövmelerine taşıyor.